Afrykańskie przyczółki polskiego biznesu

- Takie kontakty polityczne, jak wizyty szefa rządu, są bardzo ważne, ale równie ważne pozostaje to, by nie zmarnować klimatu i możliwości dzięki nim zbudowanych. Potrzeba konsekwentnej kontynuacji działań politycznych. Do budowy trwałych relacji gospodarczych nie wystarczy jednorazowe działanie. Bardzo przydatna jest tu gęsta i kompetentna sieć placówek dyplomatycznych, a tę dopiero w Afryce zaczynamy bardzo powoli odbudowywać - przekonuje Andrzej M. Łupina, były ambasador RP w kilkunastu krajach afrykańskich.

Bez wsparcia ani rusz

O tym, jak ważne jest owe konsekwentne nawiązywanie i utrwalanie relacji, pokazuje przykład Etiopii. Dzięki kilkumiesięcznym wysiłkom polskiego ambasadora udało się doprowadzić do kontraktu na sprzedaż przez Ursus do tego kraju 3 tys. ciągników.

- Wsparcie polityczne było niezbędne - przyznawał Karol Zarajczyk, prezes Ursusa.

- Ten ambasador rozumie, że drzwi do biznesu same się nie otwierają; trzeba je uchylić - dodaje Kulczyk.

Że wspomniany dyplomata nie spoczywa na laurach, świadczy skuteczność: wiosną tego roku Asseco podpisało w Etiopii informatyczny kontrakt wart 10 mln dol.

Waga dobrych kontaktów politycznych jest nie do przecenienia. Od lat w Angoli i Nigerii działają dwa biura Navimoru. Ale dopiero po wizycie szefa polskiego rządu w tym regionie, wyraźnie przyspieszyły rozmowy nad kontraktami - podkreśla Andrzej Ołpiński, dyrektor ds. rynku afrykańskiego grupy Navimor.

Po zachęcających rezultatach, resorty gospodarki i spraw zagranicznych zamierzają iść za ciosem.

W tym roku, w ramach programu Go Africa, zaplanowano misje gospodarcze do Senegalu (doszło do niej w kwietniu), Kenii, Tanzanii, Angoli i Mozambiku. Wezmą w nich udział także zainteresowane tymi rynkami polskie firmy. Kraje wybrano nieprzypadkowo - np. Angola to naftowy potentat z bardzo dużymi potrzebami infrastrukturalnymi.

Z kolei Senegal jest liderem Unii Zachodnioafrykańskiej i bramą do Afryki Zachodniej. W tym akurat kraju biznesowe szlaki są już przetarte. Należące do Grupy Azoty Zakłady Chemiczne Police wykupiły w ubiegłym roku 55 proc. senegalskiej spółki African Investment Group, co dało Polakom dostęp do złóż fosforytów. Koszt pozyskania surowców z własnych złóż jest dla Azotów o jedną trzecią mniejszy od cen światowych. Oszczędności w cenie surowca (tylko w tym roku - 30 mln zł) nie za długo pokryją inwestycyjne nakłady (29 mln dol.). A dodajmy, że Azoty wysyłają też tam z powrotem nawozy. W planach - dystrybucyjne centrum nawozowe na ten rejon Afryki, a także uruchomienie fabryki na miejscu i eksport na lokalne rynki.

Północna Afryka, w tym Algieria, stanie się celem intensywnej akcji promocyjnej - zwłaszcza jeśli chodzi o polski sektor rolno-spożywczy. W azjatyckim Dubaju natomiast jest właśnie otwierane biuro handlowe, obejmujące zasięgiem działania Afrykę Wschodnią. Decyzja o tym, kiedy powstanie kolejny wydział - już w Afryce - zapadnie jeszcze w tym roku.

- Program Go Africa zaczyna już przeganiać program Go China - podkreśla wiceminister gospodarki, Ilona Antoniszyn-Klik, uważa jednak,że na pełną ocenę jeszcze za wcześnie. - Dopiero się rozpędzamy - mówi, dodając, że teraz najważniejsze jest podtrzymanie kontaktów nawiązanych wizytami na najwyższym szczeblu.

Dobrym przykładem jest Republika Południowej Afryki - po ubiegłorocznej wizycie polskiego premiera Donalda Tuska w tym roku gościliśmy liczną delegację polityczno-biznesową z RPA, na jej czele stał wiceprezydent Kgalema Motlanthe.

Motlanthe nakreślił pola możliwej współpracy - dotyczyłaby ona rozbudowy infrastruktury w jego kraju (drogowej i teleinformatycznej), sektora rolno-spożywczego i przetwórstwa żywności, przemysłu wydobywczego i energetyki. Wspomniał również o wymianie technologii oraz współpracy naukowo-edukacyjnej, przypominając, że podczas zeszłorocznej wizyty strona polska zaoferowała 135 miejsc dla afrykańskich studentów na naszych uczelniach.

- Mamy dobre perspektywy na przyszłość, zagraniczni inwestorzy nie powinni przegapić takiej okazji - przekonywała wiceminister przemysłu RPA, Thandi Tobias-Pokolo.

To nie są czcze słowa. Miedzy Polską i RPA jest wiele dziedzin możliwej współpracy. - Dotyczy to zwłaszcza sektora górniczego i energetycznego. Przemysł obu krajów korzysta z energii pochodzącej z węgla, dlatego warto podjąć kooperację m.in. w dziedzinie technologii wydobycia, jego czystego wykorzystania, zmierzającego do redukcji CO2, a także wymiany naukowej i know-how - zaznaczyła Antoniszyn-Klik.

Z polskiego punktu widzenia szczególnie interesujące wydają się technologie przetwarzania węgla na paliwa płynne i produkty dla przemysłu chemicznego, w których RPA należy do globalnych liderów.

Prywatne naciski

Oczywiście, nie tylko rządowe wsparcie decyduje o handlowym czy inwestycyjnym sukcesie w Afryce. Najwięksi potrafią się obyć bez niego...

Jan Kulczyk zaczął robić interesy na tym kontynencie jeszcze przed startem programu Go Africa i dziś jest jednym z największych inwestorów zagranicznych w RPA (udziały w piwnym gigancie SABMiller), a firmy, w których jest kapitałowo zaangażowany, prowadzą poszukiwania surowców i wydobycie w 20 afrykańskich krajach.

Kulczyk jest udziałowcem: konsorcjum Neconde, wydobywającym ropę w Nigerii i firmy Ophire (w Tanzanii spółka natrafiła już na bogate złoża gazu). Na początku tego roku QKR Corporation Limited (projekt Kulczyk Investments oraz Qatar Holding) podpisał z AngloGold Ashanti umowę przejęcia (za 110 mln dol.) AngloGold Ashanti Namibia Limited.

Złota - tym razem w Gwinei - szuka również inny polski krezus, Roman Karkosik (nomen omen: poprzez spółkę Krezus). Jerzy Starak przymierza się zaś do budowy zakładów w północnej Afryce.

Właśnie ci potentaci, równolegle do działań rządu, zamierzają szerzej uchylić gospodarcze drzwi do Afryki - stworzyli Radę Polskich Inwestorów w Afryce. Celem działania tej instytucji będzie wymiana doświadczeń i ewentualna współpraca, ale także zgromadzenie tych, którzy afrykańskie zaangażowanie uważają za strategiczne.

- Polski biznes musi wysłać wyraźny sygnał afrykańskim partnerom, że nasze inwestycje to nie jednorazowa przygoda, ale że traktujemy ten kontynent poważnie - mówił Jan Kulczyk.

Współcześnie tylko takie podejście daje nadzieję na biznesowy sukces. - Podstawa to wiarygodny, lokalny, długofalowy partner - twierdzi Paweł Konzal, prezes Krezusa. W przypadku tej firmy przy poszukiwaniach złota jest nim agencja rządowa (w przybliżeniu odpowiednik PAIiIZ i głównego geologa kraju).

- Należy poważnie traktować partnerów biznesowych i budować długoterminowe relacje, co w Afryce ze strony zachodnich przedsiębiorstw nie zawsze było regułą... Afrykanie są nieco rozczarowani współpracą z zachodnimi firmami - wtóruje mu prezes Asseco, Adam Góral.

Możliwości kontaktów są praktycznie nieograniczone - od eksploatacji surowców, poprzez eksport towarów na afrykańskie rynki, po zaangażowanie w realizowane obecnie na kontynencie wielkie projekty.

- Najciekawszym elementem tej współpracy mogą być inwestycje i wspieranie industrializacji krajów afrykańskich. Myślę, że polskie firmy będą dobrym partnerem w tych przedsięwzięciach. Jesteśmy w stanie wnieść nową jakość we wspomniane relacje gospodarcze - twierdzi Antoniszyn-Klik.

Faktycznie. Jeżeli to afrykańskie partnerstwo publiczno-prywatne będzie się rozwijać, Polska może wygrać - razem z Afryką.