Niszowa specjalizacja, dystrybucja, przerób niedużych ilości ropy - to kierunki ewolucji rafinerii zwanych niegdyś południowymi. Przypominamy historię trudnych przemian w kolebce polskiej nafty.
Do ich grona zalicza się zwykle pięć rafinerii zlokalizowanych w województwach podkarpackim (Jasło, Jedlicze), małopolskim (Trzebinia, Gorlice) oraz śląskim (Czechowice-Dziedzice).