Zawód: menedżer społeczny

Ks. Stryczek nie czuje się bez reszty przywiązany do Wiosny. Prowadzi duszpasterstwo, pisze książki, chodzi po górach, ale ma wizję dalszego prowadzenia stowarzyszenia.

- Wyobrażam sobie Wiosnę jako grono ludzi, którzy spotykają się nocą gdzieś na dachu, nad głowami innych i dyskutują o tym, jak czynić świat lepszym, a potem schodzą na dół i to robią. Do tego zmierzamy i jesteśmy coraz bliżej osiągnięcia celu. Bo jakość naszych pomysłów, nasza siła organizacyjna i kadra są coraz lepsze - zapewnia ks. Stryczek.

W anielskim domu

Stowarzyszenie Wiosna jest, w skali organizacji dobroczynnych, dużym przedsiębiorstwem. Większość podobnych przedsięwzięć działa w dużo mniejszej skali, na przykład Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży "Dom Aniołów Stróżów" z Katowic.

- Jeśli już dawać pieniądze, to naprawdę na coś, co jest inwestycją, a nie uprawiać jedynie rozdawnictwo. Bo ono niczego nie uczy, a tylko umacnia roszczeniowość, patologię i bezradność -wykłada główną filozofię swojego działania Monika Bajka, prezes stowarzyszenia.

W 1997 roku zaczęło się od "prostego rozdawnictwa", ale z czasem zaczęła kształtować się bardziej dojrzała strategia działania. Przełomowy okazał się rok 2001, kiedy to powstały zalążki myślenia systemowego - za cel postawiano sobie podnoszenie efektywności i świadczenie pomocy adekwatnej do potrzeb i możliwości. Wtedy też sformalizowano działalność, tworząc stowarzyszenie.

- Na początku kierowaliśmy się sercem, a potem dołożyliśmy rozum i okazało się to dobrym połączeniem. Zaczęliśmy się na bieżąco szkolić i do tej pory korzystamy z pomocy zewnętrznych specjalistów, którzy pomagają budować nam diagnozy psychologiczne i socjalne oraz organizować indywidualne plany pracy dla każdego z podopiecznych - opowiada Monika Bajka.

Wszystko po to, by praca członków Domu Aniołów Stróżów mogła przynosić jak najtrwalsze efekty. Nadrzędnym celem jest osiągnięcie realnej zmiany, dzięki której wychowankowie nie będą w przyszłości osobami uzależnionymi od pomocy społecznej, osiągną samodzielność, zdobędą pracę.

Organizacja ma lokalny charakter i całą swą działalność skupia w Katowicach. Obecnie najważniejszymi jej elementami są dwie świetlice terapeutyczne, poradnia rodzinna, klub młodzieżowy oraz praca uliczna. Działalność Domu Aniołów Stróżów odbywa się [rzede wszystkim w dzielnicy Załęże - to obszar społecznej zapaści, która dokonała się po transformacji 1989 roku.

Dom prowadzi systematyczną pracę z ok. 70 dzieci z tzw. trudnych rodzin. Zatrudnia 24 etatowych pracowników wspomaganych przez kilkanaście osób angażowanych doraźnie, w zależności od potrzeb (np. trenerów judo i piłki nożnej) oraz około stu wolontariuszy. Przez fundację przewija się rocznie 200-300 stażystów - studentów Uniwersytetu Śląskiego i słuchaczy Kolegium Nauczycielskiego w Bytomiu.

Rąk do pracy nie brakuje, środków finansowych - tak. Stowarzyszenie musi stale zabiegać, by starczyło pieniędzy na wszystkie podejmowane działania.

Najbardziej stabilne są dotacje samorządu Katowic. Pokrywają one jednak ledwie kilkunaście procent wydatków Stowarzyszenia. W miarę stabilne jest również dofinansowanie w postaci wpływów od firm oraz osób indywidualnych. Dużą zmienność wykazują wpływy pochodzące z dotacji realizowanych w ramach większych programów społecznych, w tym z funduszy unijnych.

Fundusze z perspektywy unijnej na lata 2014-20 nie zostały jeszcze rozdysponowane. Wiele wskazuje na to, że między końcem 2014 a połową 2015 roku powstanie przerwa, w trakcie której korzystanie z nich nie będzie możliwe. To może zachwiać całymi finansami Domu Aniołów Stróżów...

Monika Bajka nie dopuszcza jednak do siebie myśli, by musiała w jakikolwiek sposób ograniczyć pracę Domu. - Wkładamy mnóstwo sił i czasu, by pozyskać pieniądze niezbędne na działalność i zgodnie z naszą filozofią nie ma takiej możliwości, by nam się to nie udało - deklaruje.

I zarazem zdradza swoją najnowszą koncepcję na pozyskanie dodatkowych środków i stabilizację źródeł finansowania - mecenat.

- Mamy 70 miejsc i gdybyśmy znaleźli tyle podmiotów, które będą miesięcznie wpłacały po 750-800 złotych (tyle średnio kosztuje opieka i terapia jednego wychowanka), to bylibyśmy w stanie utrzymać świetlice dla dzieci i klub młodzieżowy w sposób zdywersyfikowany, niezależny od dotacji. Sądzę, że nie jest to niemożliwe - tłumaczy szefowa "od Aniołów". Mecenasi nie byliby przypisani do dzieci, by nie dzielić je na lepsze i gorsze, ale do danej świetlicy, czyli kategorii wiekowej.

Dom Aniołów Stróżów cieszy się w Katowicach dobrą renomą, co zwykle ułatwia wdrażanie nowych inicjatyw i pozyskiwanie wsparcia.

- Być może pomaga mi fakt, że jestem absolwentką zarządzania i nigdy nie robiłam nic innego. Pewnie więc mogłabym prowadzić firmę, ale zamiast tego wybrałam sobie taką jakby firmę społeczną. Zdecydowałam się zrezygnować z zysków pieniężnych na rzecz zysków społecznych - podsumowuje swoją działalność Monika Bajka.

Dzieci mają głos

Podobnego wyboru dokonała Jolanta Czernicka-Siwecka, prezes zarządu działającej na Górnym Śląsku Fundacji Iskierka. Pracując przed kilkunastu laty w firmie Ruch SA jako specjalista do spraw szkoleń, nawet nie przypuszczała, że już wkrótce może stanąć na czele prężnej organizacji o charakterze dobroczynnym. Zupełnie nowy etap w jej życiu rozpoczął się od choroby nowotworowej jej syna.

- Wylądowaliśmy na oddziale onkologicznym i podjęliśmy cały trud związany z procesem leczenia - wspomina szefowa Iskierki. I dodaje: - Kiedy dotarło już do nas, że ten pobyt nie będzie dwutygodniowy, tylko trochę dłuższy, pomyślałam sobie, że skoro zawodowo organizuję szkolenia, uczę motywacji i zarządzania konfliktami, to mogę też spróbować tego z moim dzieckiem. Po to, by pobyt w szpitalu był dla niego prostszy.

W tym celu postanowiła zmienić doświadczenia związane z chorobą w rodzaj motywującej psychozabawy. Wkrótce zdecydowała się w podobny sposób pomagać także innym dzieciom. Jednocześnie przez przyjaciół poznała Marka Kobiałkę, właściciela firmy informatycznej Infovide-Matrix i zarazem przyszłego mecenasa Iskierki. Gdy usłyszał o jej doświadczeniach i pomysłach, zaczął ją przekonywać, że powinna skupić się na ich realizacji. Zaoferował wsparcie finansowe.

Jolanta Czernicka-Siwecka postanowiła zaryzykować. We współpracy z zaprzyjaźnioną galerią artystyczną dzieci zaczęły tworzyć prace. Po kilku miesiącach udało się zorganizować ich aukcję.

- Z pierwszej zebraliśmy 15 tys. zł, nasz mecenas dołożył drugie 15 tys. zł i dzięki temu zorganizowaliśmy nasz pierwszy obóz na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej - mówi. Był to zarazem początek arteroterapii, czyli angażowania dzieci w różnorodne działania artystyczne.

Początkowo wszystkie inicjatywy realizowano bez formalnych ram organizacyjnych. Z czasem zgłaszało się jednak coraz więcej osób z ofertami materialnego wsparcia i tym samym powstała konieczność powołania fundacji Iskierka, która pomaga nie tylko chorym dzieciom i ich rodzicom, ale również personelowi medycznemu, urządzając odpowiednie szkolenia. Widocznym efektem aktywności Iskierki było wyremontowanie oddziałów dziecięcych w kilku śląskich szpitalach.

- Wyremontowaliśmy pięć oddziałów, nie tylko dzięki finansowemu wsparciu ze strony darczyńców. Organizujemy to tak, że pracownicy danej firmy malują razem z nami - opowiada szefowa Iskierki.

Fundacji udaje się zwrócić uwagę na swoją działalność nie tylko małych i średnich firm, ale i wielkich międzynarodowych koncernów. Tak było w przypadku Microsoftu. Gdy amerykański gigant wprowadzał na rynek konsolę do gier z czujnikiem ruchu, Iskierka dostrzegła w niej potencjał do prowadzenia rehabilitacji młodych pacjentów. Z tym pomysłem zwróciła się do Microsoftu, który użyczył urządzenia dla przeprowadzenia pilotażu w trzech górnośląskich szpitalach.

- Pokazaliśmy Microsoftowi film o tym, jak to u nas działa i efekt jest taki, że dziś konsole są na wyposażeniu wszystkich tego typu oddziałów w Polsce - dodaje Czernicka-Siwecka.

Pani Jolancie udało się wyrosłą ze spontanicznego odruchu inicjatywę przekształcić w dobrze zorganizowane przedsięwzięcie, w którym na stałe pracuje dziewięć osób wspieranych przez licznych wolontariuszy. Inicjatywę, która dotychczas objęła opieką około 500 dzieci.

- Dbamy o to, by w organizacji był dobry przepływ informacji, by cechowała nas wysoka komunikatywność - podkreśla szefowa Iskierki. Wiele pomysłów pochodzi od dzieci. Dorośli dodają logistykę, a efektem są udane projekty.

Fundacja dokłada starań, by darczyńcy mieli pewność, że ich wsparcie jest należycie wykorzystywane. Wydatkowanie środków musi być jasne i przejrzyste, a darczyńcy muszą widzieć konkretne efekty.

Jolanta Czernicka-Siwecka nie zamierza zmieniać lokalnego charakteru organizacji. Nie wyklucza jednak, że możliwe są pojedyncze przedsięwzięcia, które wykraczałyby poza ten wymiar. Jest przekonana, że utworzenie Iskierki było dobrą decyzją pozwalającą łączyć działalność społeczną z zarządzaniem.

- Nie wiem, czy dałabym sobie radę w czystym biznesie, bo ciągnie mnie do działań społecznikowskich. Z drugiej jednak strony te też mi nie wystarczą, bo ciągnie mnie też do zarządzania - podsumowuje prezes Iskierki.