Polska i inne kraje Europy środkowo-wschodniej stoją przed wielką szansą na zieloną transformację swoich gospodarek w świecie po pandemii koranowirusa. Wpisując się w realizację ambitnej polityki klimatycznej Unii Europejskiej, kraje regionu mogą zyskać dostęp do pokaźnych funduszy unijnych na finansowanie zielonej transformacji w energetyce, budownictwie czy transporcie.
- Europa Środkowa stoi przed szansą, aby swoje programy antykryzysowe nakierować na zieloną transformację, w tym inwestycje w odnawialną energię i modernizację sieci elektroenergetycznych oraz przejście na niskoemisyjny transport.
- Kraje regionu Europy Środkowo-Wschodniej mogą również pobudzić zielone inwestycje w sektorach dotychczas nieco zaniedbanych od tej strony np. rolnictwo.
- Państwa regionu mogą także poprawić efektywność energetyczną i wdrożyć zasady gospodarki obiegu zamkniętego, polegającej na lepszym wykorzystaniu dostępnych zasobów – energii, wody, materiałów, produktów czy odpadów.
Pandemia COVID-19 stanowi największy negatywny szok dla gospodarki światowej od wielkiego kryzysu lat 1930-tych.
W ostatnich miesiącach wiele rządów podjęło działania ratunkowe na rzecz wsparcia swoich gospodarek – dochodów pracowników i płynności firm. Niektóre z nich postanowiły wykorzystać ten moment i przeznaczyć wsparcie publiczne na rzecz jednoczesnego ożywienia gospodarki i jej przekierowania na ścieżkę niskoemisyjną np. Niemcy, Francja i Korea Południowa. Inne, w obliczu kryzysu, musiały opóźnić realizację celów klimatycznych np. Rosja.
Wysokie programy antykryzysowe
W 2020 r. kraje regionu Europy Środkowo-Wschodniej uruchomiły rekordowo wysokie programy antykryzysowe, ale postawiły głównie na szybkość działania i powszechność pomocy publicznej, ze szczególnym uwzględnieniem mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.Jednak, w obliczu dalszego podnoszenia unijnych celów klimatycznych i przygotowania wysokich środków z unijnego funduszu odbudowy, kraje regionu stoją przed wielką szansą, aby swoje programy antykryzysowe nakierować na zieloną transformację.
Będzie on obejmował w szczególności inwestycje w czystą energię i modernizację sieci elektro-energetycznych, bardziej efektywne gospodarowanie energią w budynkach i przemyśle oraz przejście na niskoemisyjny transport, w tym elektromobilność i transport intermodalny.
- W ostatnich trzech dekadach w regionie Europy Środkowo-Wschodniej udało się dokonać niezwykłej poprawy w jakości środowiska i (z wyjątkiem Turcji) oderwać stosunkowo szybki wzrost gospodarczy od emisji gazów cieplarnianych. Niewiele jest takich przypadków w gospodarce światowej. W dużej mierze wynikało to z rozwoju mniej emisyjnych sektorów takich jak usługi, a rynkowe i stosunkowo wysokie ceny energii, wymuszały lepsze gospodarowanie w firmach. W regionie występuje szereg przykładów zielonych inicjatyw jak chociażby rozwój zrównoważonego transportu na Węgrzech czy rozbudowa mocy w odnawialnych źródeł energii (OZE) w Rumunii. Także Polska zapowiedziała zielony zwrot w długofalowej polityce energetycznej – mówi Leszek Kąsek, starszy ekonomista ds. zrównoważonego rozwoju w ING Banku Śląskim.
Miliardy euro do zainwestowania
Eksperci ING Banku Śląskiego wskazują, że zaktualizowany projekt Polityki energetycznej Polski do 2040 r., upubliczniony we wrześniu przez Ministerstwo Klimatu przyniósł zmianę dotychczasowego podejścia.- Ministerstwo Klimatu bardziej zdecydowanie opowiada się za transformacją energetyczną. Przyszłość należy bowiem do coraz tańszych, bardziej efektywnych i dostępnych technologii czystej energii. Mogą on mieć zastosowanie w budownictwie i przemyśle, natomiast trwanie przy węglu to duże obciążenie dla gospodarki. Na tej zmianie skorzysta konsument poprzez czyste powietrze i ograniczenie wzrostów cen energii. Jeśli Polska umiejętnie wpisze się w unijną politykę klimatyczną i przeznaczy jej finansowanie na rozwój własnych czystych źródeł energii i modernizację infrastruktury energetycznej i transportowej zyska także sektor przedsiębiorstw – dodaje Rafał Benecki, główny ekonomista w ING Banku Śląskim.