Jak podkreśla zarząd w „Sprawozdaniu na temat informacji niefinansowych GK Grupa Azoty za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2019”, spółki Grupy traktują te uwarunkowania „jako szczególne wyzwanie i odpowiedzialność”.  We wszystkich (z wyjątkiem Grupy Azoty Koltar) wdrożono System Zarządzania Środowiskowego zgodny z normą ISO 14001, który ma minimalizować degradację środowiska oraz zapobiegać zanieczyszczeniom.

Poprzez inwestycje, zmiany technologiczne i inne usprawnienia Grupa konsekwentnie realizuje politykę środowiskową odnotowując osiągnięcia i potknięcia, wyznaczając strategiczne cele. WIOŚ nie nałożył w 2019 r. żadnych kar finansowych z tytułu niezgodności z przepisami lub regulacjami środowiskowymi na Grupę Azoty oraz Grupę Azoty Kędzierzyn. Wymierzono je jednak Grupie Azoty Puławy i Grupie Azoty Police. W tej pierwszej np. ustalono „incydentalne przekroczenia standardów emisyjnych dla dwutlenku siarki, tlenków azotu i pyłów” z elektrociepłowni.

W lutym 2021 r. władze spółki Grupa Azoty podpisały porozumienie z marszałkiem województwa małopolskiego, w którym przyjęto deklarację „dążenia do osiągnięcia w 2050 r. neutralności klimatycznej w obrębie procesów produkcyjnych i działalności prowadzonej przez Grupę Azoty na terenie Małopolski”.

Emisje bezpośrednie

Grupa Azoty publikuje dane o emisjach bezpośrednich GHG, tj. z tzw. zakresu 1 (scope 1). Obejmują one jednak także (poza emisjami powstającymi w toku produkcji) emisje gazów powstające w procesie produkcji energii elektrycznej i cieplnej we własnych instalacjach.

Przykładowo, Zakłady Grupy Azoty Kędzierzyn zużywają energię w formie pary technologicznej, wytwarzanej w pięciu kotłach opalanych miałem węglowym. Część energii elektrycznej na potrzeby zakładów wytwarzana jest w trzech turbinach przeciwprężnych oraz uruchomionej w 2017 r. turbinie upustowo-kondensacyjnej. Pozostałą energię zakłady kupują ze źródeł zewnętrznych. 

Grupa Azoty Police część zużywanej energii cieplnej wytwarza we własnych źródłach opalanych węglem i olejem opałowym (jako paliwem rozpałkowym), a część kupuje od lokalnego dostawcy. Gros zużywanej energii elektrycznej grupa ta kupuje na zewnątrz, część produkuje samodzielnie.

Puławy mają własną elektrociepłownię opalaną węglem kamiennym, która pokrywa całe zapotrzebowanie na ciepło i 46 proc. zapotrzebowania na prąd.

Ze względu na duże spalanie paliw kopalnych, największe znaczenie w łącznej emisji GHG przez Grupę Azoty ma: dwutlenek węgla (CO2) i podtlenek azotu/tlenek diazotu (N2O). One też są wykazywane przez spółki Grupy.

Wolumen emisji – przede wszystkim Puławy

W 2019 roku łączne emisje GHG (objęte zakresem 1) Grupy Azoty wyniosły blisko 6,99 mln ton ekwiwalentu CO2. W porównaniu z 7,33 mln ton tych emisji w 2018 r., ich poziom zmalał o 4,7 proc.

Mniejszą emisją GHG w 2019 r. w porównaniach rdr. wykazały się trzy grupy (Azoty Police - spadek o 17 proc., Azoty SA - spadek o 7,3 proc. i Azoty Kędzierzyn - minus 6 proc.), natomiast ich poziom wzrósł o 1,7 proc. w Grupie Azoty Puławy.

W łącznej emisji Grupy Azoty największy udział w 2019 r. miała Grupa Azoty Puławy – 51 proc. Pozostałe "podgrupy" miały zbliżony do siebie wolumen emisji i udział w łącznej emisji Grupy Azoty (od 14,5 do 17,2 proc.). W 2019 r. na 1 mln zł skonsolidowanych przychodów Grupy Azoty przypadło 618,1 tony ekwiwalentu CO2. W porównaniu z emisją 732,8 ton CO2/1 mln zł przychodów w 2018 r., wskaźnik ten poprawił się o -15,7 p.p., przy wzroście łącznych przychodów rdr. o 13 proc.

Na 1 mln zł EBITDA grupy Azoty w 2019 r. przypadła emisja 4908,2 ton CO2e, wobec 9598,7 ton w 2018 r. Wskaźnik ten poprawił się o 48,9 p.p. rdr., przy wzroście EBITDA o 86,3 proc. (wartość EBITDA tak silnie wzrosła dzięki korzystnej sytuacji na rynku gazu, który w 2019 r. potaniał o ok. 30 proc. w porównaniu do 2018 r.).

W 2019 r. na 1 pracownika Grupy Azoty przypadła emisja 447,8 ton CO2e, wobec 490 ton w 2018 r. Wskaźnik ten jest zatem o 8,6 p.p. mniejszy w porównaniach rdr, przy wzroście liczby pracowników o 4,3 proc.

Technologie pomagają obniżać emisje

Zmniejszenie w 2019 r. emisji GHG przez Grupę Azoty osiągnięto poprzez usprawnienia technologiczne produkcji podstawowej, w tym ulepszanie i modernizację instalacji, poprawę efektywności ciepłowni, ale spadek był także skutkiem postoju remontowego jednej z kluczowych instalacji (w Grupie Azoty Police), opartej na spalaniu gazu ziemnego wysokometanowego.

Dużą rolę odgrywa stosowanie przez spółki technologii katalitycznej redukcji w kotłowniach tlenków azotu. Reagują one na powierzchni katalizatorów lub modułów (metalowych koszy, tj. katalizatorów o dużej powierzchni) w temperaturze ok. 300-400 ºC. Technologia ta zapewnia zmniejszenie emisji NO i N2O (NOx) o ponad 90 proc.

Na przykład w Grupie Azoty w 2019 r. w instalacji kwasu azotowego dwuciśnieniowego wymieniono: większą część katalizatora żelazowo-glinowego redukującego emisje N2O oraz kosze katalityczne. Jednocześnie uszczelnione zostały złoża oraz wymieniono siatki katalityczne na platynowe i platynowo-rodowe, ograniczające emisyjność.

W Grupie Azoty Kędzierzyn w marcu 2019 r. w instalacji produkcji kwasu azotowego (TKV) zainstalowano nowy pakiet siatek katalitycznych oraz wymieniono katalizator redukcji N2O na nowy, o mniejszej średnicy, co zwiększyło poziom redukcji N2O. Natomiast w grudniu 2019 r. przeprowadzono tam tzw. uzupełnienie złoża katalizatora, co poskutkowało spadkiem wskaźnika emisji podtlenku azotu w tej instalacji.

W Grupie Azoty Police odnowiono dwa kotły elektrociepłowni II (koszt: ponad 250 mln zł). Uruchomiono też instalację odazotowania kotłów. Obecnie parametry emisji NOx nie przekraczają wartości 200 mg/m sześc. w całym zakresie pracy kotłów.

Kilka inwestycji, mających ograniczać m.in. emisje GHG, realizowała w 2019 r. także Grupa Azoty Puławy. Na przykład modernizacja technologii mycia potasowego czwartego ciągu instalacji przygotowania gazu w zakładzie produkcji amoniaku przyczyniła się do zmniejszenia ogólnej energochłonności procesu, redukcji gazów odpadowych i ścieków. W instalacji kwasu azotowego zastosowano nowe pakiety siatek katalitycznych i wychwytujących, które zmniejszyły emisje N2O do atmosfery.

Ważny nowy blok

Należy podkreślić, że we wrześniu 2019 r. zarząd Grupy Azoty Puławy zawarł kontrakt z konsorcjum firm budowlanych (Polimex Mostostal, Polimex Energetyka, SBB Energy) na zbudowanie „pod klucz” nowego bloku energetycznego w Puławach.

Zastąpi on dotychczasowe dwa wyeksploatowane bloki węglowe z lat 60., powodujące duże emisje GHG. Nowoczesny blok energetyczny, spełniający najnowsze wymogi środowiskowe, zapewni 100 MW energii elektrycznej i 300 MW ciepła. Inwestycja ma zostać ukończona jesienią 2022 r.