Marek Niedużak: Rynek koncesji powinien rozwijać się w sposób naturalny

Nie widzimy jednak konieczności podejmowania dalej idących zmian legislacyjnych w tym zakresie, bo wydaje się, że brak popularności umów koncesyjnych nie wynika z przyczyn o charakterze prawnym.

Przyczyną obecnego stanu jest raczej – tak jak w przypadku partnerstwa publiczno-prywatnego – dostępność środków finansowych pochodzących z funduszy unijnych, po które chętnie sięgają np. samorządy terytorialne. To naturalne postępowanie, którego nie sposób krytykować. Dopiero w miarę jak te fundusze staną się mniej dostępne, bo będą stopniowo przechodzić na nowe kierunki interwencji, np. inwestycje w zieloną gospodarkę, rozpocznie się proces poszukiwania innych form finansowania inwestycji. Wtedy na pewno wzrośnie zainteresowanie umowami koncesyjnymi, tak jak i partnerstwem publiczno-prywatnym.

Reasumując, zgadzam się, że obecnie koncesja nie jest instrumentem szeroko stosowany. Przyczyna nie leży jednak po stronie złej legislacji, lecz w łatwym dostępie do finansowania inwestycji z innych źródeł. I trudno negatywnie oceniać taki stan rzeczy.

Od 2019 r. rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego jest mocno wspierany. Rząd powołał nawet pełnomocnika ds. PPP w osobie ministra Waldemara Budy. Czy po stronie koncesji również należy się spodziewać wzmożonych działań rządu?

- Umowy koncesji znajdują się w sferze zainteresowania rządu i UZP, bo z tego m.in. powodu nowelizujemy tę ustawę. Jednak na razie swoją działalność edukacyjną, szkoleniową koncentrujemy na nowym PZP. Zależy nam na tym, żeby zapoznać rynek z tymi rozwiązaniami.

Oczywiście w obszarze koncesji jesteśmy zainteresowani współpracą z uczestnikami rynku i zachęcamy wszystkich do udziału w procesie legislacyjnym. Jeśli jednak miałbym wprost odpowiedzieć na pytanie, czy rząd zamierza powołać w niedługim czasie pełnomocnika do umów koncesji, to powiem: nie, nie ma takiej potrzeby. Rynek koncesji powinien rozwijać się w sposób naturalny.

Nowelizacja umowy o koncesji na roboty budowlane i usługi jest okazją do znowelizowania niektórych przepisów nowego PZP. O których przepisach mowa?

- Projektowane zmiany są wynikiem dialogu, który wraz z UZP prowadzimy z uczestnikami rynku zamówień. Przeprowadziliśmy cykl szkoleń i warsztatów dotyczących nowego PZP, na których zadawane były pytania i zgłaszane wątpliwości interpretacyjne. Wynikła z tego konieczność doprecyzowania niektórych przepisów.

Planowane zmiany dotyczą przede wszystkim postępowań poniżej progów unijnych, tj. trybu podstawowego, wspomnianego już ograniczenia dopuszczalnej wysokości kar umownych, a także kontroli zamówień publicznych. 

Najwięcej zainteresowania wzbudza kwestia ustawowego ograniczenia – do 20 proc. wartości netto umowy – dopuszczalnej wysokości kar umownych przewidzianych w umowach w sprawie zamówień publicznych. 

To ostatnie rozwiązanie spotkało się z krytyką także w trakcie konsultacji ustawy o koncesji.

- To prawda. Cały szereg podmiotów, w tym m.in. prezes Prokuratorii Generalnej RP, minister infrastruktury wskazali, że wprowadzenie powyższego limitu może ograniczyć swobodę kontraktowania i będzie niekorzystne dla zamawiających. Podkreślali, że wprowadzenie ogólnego, określonego procentowo w stosunku do wartości umowy limitu wysokości kar umownych nie uwzględnia specyfiki poszczególnych umów o zamówienia publiczne i może spowodować wypaczenie istoty kary umownej (odszkodowania umownego).

Podnoszą również kwestię istotnej funkcji prewencyjno-represyjnej kar umownych, motywującą dłużnika do terminowego wykonania swojego świadczenia. Jeszcze za wcześnie by przesądzać, jak odniesiemy się do tych głosów, ale na pewno poważnie je rozważymy.

Inna korekta w zakresie nowego PZP ma dotyczyć przepisów w sprawie waloryzacji wynagrodzenia. Na czym ma polegać ta zmiana?

- Będzie to również zmiana o charakterze doprecyzowującym, ponieważ pojawiły się wątpliwości, co do określenia punktu wyjściowego dla tej waloryzacji. W nowelizacji proponujemy więc, aby w sytuacji, gdy umowa zostaje zawarta po 180 dniach od dnia upływu terminu składania ofert, tym punktem był dzień otwarcia ofert.

Czy są jeszcze jakieś inne przepisy, które będą podlegały korekcie?

- Projekt znajduje się na wczesnym etapie procesu legislacyjnego. Dlatego też nie można wykluczyć, że zostanie on rozszerzony o propozycje kolejnych zmian. Może w uwagach do projektu nowelizacji ustawy o umowie koncesji ktoś zwróci jeszcze uwagę na coś nowego. Pozostajemy otwarci na wszelkie sugestie płynące od uczestników rynku.

Czy na podstawie informacji spływających z rynku spodziewacie się jakichś problemów związanych z wejściem w życie nowego PZP?

- Nie widzimy takich zagrożeń. We współpracy z UZP podejmujemy działania ukierunkowane na sprawne wdrożenie nowego PZP. Trwają prace nad rozporządzeniami. Będziemy chcieli, aby większość z nich weszła w życie 1 stycznia 2021 r. Jestem w stałym i bardzo dobrym kontakcie z Prezesem UZP i wiem, że toczą się intensywne prace nad uruchomieniem platformy elektronicznej dla e-zamówień.

Obecnie dla UZP jest to jedno z najważniejszych zadań. Jest to też projekt, który ma potencjał do tego, by pozytywnie wpłynąć na rynek i uczynić go bardziej dostępnym. Bo jeśli będzie można łatwiej i szybciej dowiedzieć się o zamówieniach, to i one staną się bardziej dostępne dla oferentów i wykonawców.  

Jednym z celów głębokich zmian w PZP była aktywizacja firm małych i średnich. Czy są jakieś symptomy, które by wskazywały, że pod rządami nowej regulacji będzie lepiej?

- Z trwających spotkań i szkoleń wynika bardzo pozytywny odbiór rozwiązań zaproponowanych w nowym PZP. Jeśli więc dziś miałbym się pokusić o jakąś prognozę, to powiedziałbym, że kryzys wywołany pandemią znacząco wzmocni rolę zamówień publicznych dla tego sektora. W sytuacji niepewności spowodowanej przez COVID, przedsiębiorcy będą ostrożniejsi, konserwatywni w swoich zachowaniach i w wydawaniu pieniędzy. Dlatego zamówienia publiczne – czyli pieniądz samorządowy, rządowy oraz agencji typu GDDKiA czy PKP PLK – będą dla wykonawców jeszcze ważniejsze. W tym sensie uważam, że w nadchodzącym 2021 roku zamówienia publiczne będą mieć podstawowe znaczenie dla rozwoju gospodarki.