Skomentuj (1) 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
Kopalnia Węgla Kamiennego Murcki znajduje się w Katowicach, w dzielnicy Kostuchna (pierwotnie w Murckach). Jest najstarszą czynną kopalnią węgla kamiennego w Europie. Początki kopalni sięgają lat 50 XVII w., kiedy to kopano węgiel w Murckach na terenie zwanym Rudne Kotliska, gdzie wychodził on na powierzchnię.
Od 1769 do 1945 r. nosiła nazwę Emanuelssegen z przerwami w latach 1922-1936, gdy nazywała się Emanuel i 1937-1939 Książę Maria. W latach 1947-1948 przyłączona do kopalni Boże Dary.
Formalnie kopalnia została zorganizowana w 1769 r., gdy zaczęło obowiązywać wydane 5 czerwca 1769 r. przez króla Prus Fryderyka II Wielkiego prawo górnicze dla Śląska i hrabstwa kłodzkiego, regulujące przynależność własnościową kopalin, prowadzenie robót poszukiwawczych i eksploatacyjnych oraz organizację przedsiębiorstw zajmujących się wydobyciem (kopalń). Aby spełnić wymagania nowego prawa, sprowadzono z Westfalii specjalistów: dwóch sztygarów i 2 górników. Kopalnię, należącą do 1945 r. do książąt pszczyńskich, nazwano Emanuelssegen (Błogosławieństwo Emanueala), od imienia jednego z członków rodziny książęcej.
Początkowo węgiel sprzedawano w najbliższej okolicy. Wraz ze wzrostem wydobycia próbowano znaleźć nowe rynki. Już w 1771 r. zawieziono węgiel z kopalni w celach reklamowych aż do Wrocławia, gdzie dominował węgiel ze starszych kopalni wałbrzyskich i noworudzkich. W 1772 r. miały miejsce pierwsze zorganizowane protesty górników. Przez 2 lata (1780-1782) pracował w kopalni Emanuelssegen Christian Ruhberg, który w 1792 r. wynalazł technologię wytapiania cynku z galmanu. Na przełomie wieków kopalnia miała już kilkanaście szybów, a w 1808 r. wydrążono pierwszą sztolnię do odwodniania kopalni oraz transportu węgla pod ziemią. W 1815 r. kopalnia miała już 30 szybów. W latach 1824 i 1845 wydrążono dwie kolejne sztolnie. Druga, najgłębsza, była 42 metry pod powierzchnią i miała długość 600 m.
Wzrastające wydobycie spowodowało, że w 1852 r. doprowadzono do kopalni normalnotorową bocznicę kolejową z Katowic przez Ligotę, a w 1863 r. otwarto prywatną szosę z Kobióra (pod Pszczyną) przez Tychy. Pierwszą maszynę parową zainstalowano w kopalni w 1868 r., a rok później zaczęto stosować kołowrót ciągniony przez konia. W 1870 r. kopalnię i wyrastającą przy niej osadę o takiej samej nazwie Emanuelssegen połączono linią kolejową przez Tychy i Pszczynę z Dziedzicami. W ten sposób uzyskano możliwość wysyłki węgla na rynki Austro-Węgier (do Krakowa i Lwowa oraz do Czech). Kopalnia wydobywała wówczas ok. 80 000 ton węgla rocznie. W 1878 r. zaczęto używać prądu elektrycznego. W 1888 r. otwarto dom noclegowy dla górników na 100 osób.
Na początku XX w. nastąpiła przebudowa i modernizacja kopalni (od 1902), w 1913 r. wydobyła ona 432 301 ton węgla. W 1922 r. zmieniono nazwę przedsiębiorstwa, w związku ze zmianą nazwy miejscowości na Murcki po przyłączeniu do II Rzeczypospolitej, na Emanuel, a od 1937 r. na Książę Maria. W 1934 r. został wprowadzony decyzją sądu zarząd przymusowy dóbr pszczyńskich. Dla odrębnego zarządzania kopalniami utworzono w 1938 r. spółkę akcyjną Książęce Pszczyńskie Kopalnie, do której należała również kopalnia w Murckach, której przywrócono od 1939 r., tak jak miejscowości, nazwę Emanuelssegen. Kopalnia wydobyła w tym roku 489 993 tony węgla.
Po nacjonalizacji (formalnie na podstawie ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej) kopalnię i miejscowość nazwano w 1945 r. Murcki i włączono ją do Mikołowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. W latach 1947-1948 Murcki włączono do innej byłej kopalni książąt pszczyńskich, Boże Dary w Kostuchnie. Ponownie, od 1 sierpnia 1948 r., wydzielono ją pod nazwą Murcki z przynależnością do Jaworznicko-Mikołowskiego ZPW. W 1963 r. uruchomiono oddział kopalni Murcki II. W 1970 r. kopalnia wydobyła 711 198 ton węgla. 1 stycznia 1976 ponownie połączono Murcki i Boże Dary (kopalnie miały porównywalne wydobycie), tym razem zachowano jednak nazwę Murcki, ale kompleks wydobywczo-przetwórczy przeniesiono stopniowo na teren byłej kopalni Boże Dary (ostatni szyb na terenie Murcek zlikwidowano w 2004 r.). Jednocześnie kopalnię przeniesiono do Katowickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. Tak powiększona kopalnia wydobyła w 1979 r. 2 475 500 ton węgla
Obecnie kopalnia należy do Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. Zatrudnia ok. 3 000 osób (najwięcej zatrudniała ponad 6 500 osób) i wydobywa średniorocznie ok. 12 000 ton węgla na dobę. Zasoby kopalni wynoszą łącznie około 450 000 tys. ton. Jest to węgiel typu 31, 32 i 33 - około 81%. Ponadto część to węgiel koksujący typu 34.1 i 34.2. Kopalnia eksploatuje węgiel z 2 ścian wydobywczych, do udostępnienia i rozcięcia kolejnych pokładów czynnych jest 8 przodków chodnikowych. Poziomy wydobywcze znajdują się na głębokości 416 i 600 m.
Przy kopalni Murcki eksploatowano od 1956 do 1964 r. trzy odkrywki. Pierwszą, o nazwie Murcki, w latach 1956-1958 (w ostatnim roku produkcja 7 098 ton, drugą o tej samej nazwie w latach 1962-1964 (w ostatnim roku produkcja 95 894 tony). Trzecia, o nazwie Murcki 318, działała od 1 listopada 1963 do 1 lipca 1964 r. (łączne wydobycie 13 000 ton).
Obszar górniczy kopalni Murcki ma 50,956 km, z czego 49% to tereny leśne, 35% użytki rolne i nieużytki, a 16% zabudowa miejska i przemysłowa (południowe obrzeża Katowic, północno-wschodnia część Tych i wschodnia część Mikołowa).
Obszar górniczy kopalni Murcki graniczy:
- od północy z OG "Giszowiec I" kopalni "Staszic"
- od wschodu z OG "Wesoła II" kopalni "Mysłowice-Wesoła"
- od południowego zachodu z OG "Łaziska" kopalni "Bolesław Śmiały"
- od zachodu z kopalnią doświadczalną "Barbara"
DODAJ NOWY KOMENTARZ
