ZPP: Samorząd aptekarski w Polsce blokuje rozwój na rynku aptek

Zbyt szeroki zakres kompetencji samorządu aptekarskiego, dążenie do zamykania rynku, a także „obrotowe drzwi” polegające na przepływie osób między organami samorządu zawodowego a instytucjami inspekcji, tworzą „aptekarski układ zamknięty” uderzający zarówno w przedsiębiorców będących właścicielami aptek, jak i w pacjentów - to podstawowy wniosek z opublikowanych raportów Związku Przedsiębiorców i Pracodawców.

• Według ekspertów ZPP, jedna z jego stron optuje za rynkiem otwartym, konkurencyjnym i propacjenckim.
• Druga forsuje model rynku zamkniętego i skoncentrowanego na realizacji interesów wąskiej grupy farmaceutów.
• W ciągu ostatnich lat prawodawca przychylał się raczej do tej drugiej koncepcji, osiągając zresztą rezultaty odwrotne do zamierzonych.

Najlepszym przykładem może być „apteka dla aptekarza”, która - będąc regulacją mającą poprawić dostępność aptek na terenach wsi i małych miasteczek - doprowadziła do likwidacji ponad tysiąca placówek, w kilkudziesięciu przypadkach będących jedynymi w okolicy.  

- To wbrew trendom funkcjonującym w Europie, gdzie w większości państw działa rynek otwarty, a ten zamknięty stanowi regulacyjną skamielinę z przeszłości. Mam nadzieję, że zmienimy ten kierunek, bo na razie mamy do czynienia ze stopniowym zamykaniem rynku aptecznego w Polsce - ocenia Jakub Bińkowski, dyrektor Departamentu Prawa i Legislacji ZPP.

Równolegle, coraz większą rolę w polskim systemie aptecznym odgrywa samorząd zawodowy aptekarzy. Powyższemu zjawisku, tj. konsekwentnym próbom poszerzania zakresu kompetencji samorządu zawodowego, towarzyszy zjawisko „drzwi obrotowych” na rynku aptecznym. Polega ono na stosunkowo swobodnym przepływie osób pomiędzy poszczególnymi podmiotami budującymi rynek apteczny i wykonywaniu przez te same osoby wielu funkcji w relatywnie krótkich odstępach czasu.

Czytaj też: Kilkunastu aptekom Peliona grozi zamknięcie

- W wielu krajach, np. w Wielkiej Brytanii czy Holandii, istnieje samorząd zawodowy, ale istnieje też urząd, który ma kompetencje do regulowania rynku. One nie przenikają się wzajemnie, to są dwa zupełnie inne poziomy. W Polsce też powinniśmy do tego dążyć – postuluje Marcin Piskorski, prezes Związku Pracodawców Aptecznych PharmaNET. - Tymczasem inspektorem farmaceutycznym w Polsce może zostać tylko farmaceuta, a więc członek korporacji, który z tej korporacji wychodzi, a potem do niej wraca. W przypadku innych zawodów czy innych instytucji nie mamy tak wąskiego zakreślenia. Przykładowo prezesem Urzędu Rejestracji Leków może być farmaceuta bądź lekarz, a minister zdrowia może być ekonomistą. W przypadku Inspekcji Farmaceutycznej także powinno być to poszerzone przynajmniej o pozostałe zawody medyczne - dodaje.

Farmaceuta prowadzący aptekę może stać się członkiem organu władz samorządu aptekarskiego, który z kolei dzięki swoim szerokim kompetencjom ma możliwość skutecznego ustanawiania reguł funkcjonowania na rynku. Nic nie stoi na przeszkodzie, by farmaceuta taki w kolejnym kroku objął stanowisko Wojewódzkiego, czy nawet Głównego Inspektora Farmaceutycznego, czyli realizował funkcję nadzoru nad rynkiem.

Przepisy stanowią bowiem wprost, że inspektorem farmaceutycznym może być wyłącznie farmaceuta. Po zakończeniu pracy jako Inspektor, farmaceuta może wrócić do funkcjonowania na rynku jako przedsiębiorca prowadzący aptekę. W rezultacie, Główny Inspektor Farmaceutyczny może być byłym przedstawicielem władz samorządu aptecznego, a przedstawiciel władz samorządu aptecznego – byłym Inspektorem. Taka sytuacja tworzy swoisty „układ zamknięty”, którego ofiarami stają się w pierwszej kolejności właściciele aptek, dla których organy samorządu nie widzą na rynku miejsca, a w drugiej kolejności - pacjenci, dla których dostępność leków zmniejsza się.

Według Jakuba Bińkowskiego obecne regulacje - łącznie z modelem funkcjonowania samorządu aptekarskiego - mogą ograniczać rynkową konkurencję i w dużej mierze godzić w interesy pacjentów. Przykładem może być regulacja "apteka dla aptekarzy", która w założeniu miała zwiększyć dostępność placówek na terenach wiejskich, a w praktyce w kilkudziesięciu miejscowościach doprowadziła do likwidacji jedynej działającej apteki.

Warto podkreślić, że na rynku jest około 12 tysięcy aptek, a apteki sieciowe stanowią w tej chwili mniej niż połowę wszystkich placówek w Polsce, a większość sieci aptecznych to polskie małe i średnie przedsiębiorstwa. Tylko 9 sieci w skali całego kraju posiada więcej niż 100 aptek.

PODOBAŁO SIĘ? PODZIEL SIĘ NA FACEBOOKU