Bell ma nowy pomysł na śmigłowce szturmowe dla Polski

Nie mogę nie wspomnieć, że jesteśmy także otwarci na udział Polski w FVL.

Zanim dojdziemy do kwestii samej oferty dla Polski: w obu wspomnianych programach FVL Bell ma silną konkurencję. W programie FLRAA to Boeing i Sikorsky z maszyną SB>1 Defiant, a w FARA - Lockheed Martin ze śmigłowcem Raider X. Pojawiły się opinie, że o ile Valor jest bardzo dobry jeśli chodzi o prędkość i zasięg, o tyle jego plusy nikną, kiedy musi latać bardzo nisko - a tak trzeba przy zmasowanej obronie przeciwlotniczej.

- Zupełnie się z tym nie zgadzam. W modelu V-280 zwinność i manewrowość jest bardzo wysoka zarówno na niskich, jak i wysokich pułapach. Do tego maszyny te mają nie tylko bardzo wysoką prędkość przelotową, ale też i zasięg.

V-280 jest maszyną precyzyjną i zawsze dociera do celu. Na ten moment nasz zmiennowirnikowiec przewyższa ponad dwukrotnie niektóre z wymaganych parametrów, jak choćby prędkość. Wszystko to potwierdzają loty testowe.

Zresztą, ostatnio wprowadziliśmy dodatkowe zmiany w zakresie samej produkcji maszyn, by V-280 była platformą jeszcze bardziej opłacalną przy zakupie, a więc zmniejszyliśmy koszt całego cyklu życia tego modelu. Z Valorem zrewolucjonizujemy pole walki.

A co z europejską konkurencją? Włochy, Francja, Wielka Brytania i Grecja podpisały list intencyjny w kwestii budowy własnego śmigłowca przyszłości.

- Wspaniałą rzeczą, jeśli chodzi o czas, w którym żyjemy, jest to, że mamy swobodę konkurowania. Dzięki temu możemy stawać się lepsi. A odpowiadając wprost: proszę spojrzeć choćby na wspomniany model V-280 i jego obecne osiągi.

Ponadto, jak już mówiłem, samych godzin nalotu ma ta maszyna już ponad 200, więc wyprzedzamy to, co dzieje się w Europie o wiele długości, dlatego w sumie nie nazwałbym już tego konkurencją.

Jeszcze jeden temat nasuwa się w kontekście FVL. Bell pracuje też nad bezzałogowcem pionowego startu i lądowania. Jak zaawansowane są te prace? I czy to rozwiązania dostępne także dla Polski?

- Zacznę od tego, że Bell pracuje nad kilkoma projektami bezzałogowymi. Jednym z nich jest V-247 Vigilant. Został on zbudowany pod wymogi Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych (USMC). Może być zintegrowany z okrętem i wykonywać wiele różnych zadań na morzu, w przyszłości także bojowych.

Sama nazwa 247 wzięła się z tego, że jest to pionowzlot pracujący 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu - i w takim trybie może operować, nieważne czy dokonuje obserwacji, czy misji o dalekim zasięgu.


Wymogi, które USMC postawił przed nami, zrealizowaliśmy i jeżeli dostaniemy zapytanie ze strony zainteresowanego klienta, jesteśmy w stanie rozpocząć produkcję.

Obecnie Bell kontynuuje też prace nad autonomicznym śmigłowcem transportowym APT, który jest również platformą startu pionowego, aczkolwiek później leci już jak samolot. Można w nim transportować na przykład paliwo, amunicję, wyposażenie i sprzęt, które są dystrybuowane na polu walki. Może też służyć transportom zasobów specjalnych, jak krew.

W przypadku Polski taki system również by się sprawdził, szczególnie jeśli chodzi o nowoczesne pole walki.

Doszliśmy do tematu rozwiązań dla Polski. Naszemu wojsku najbardziej zależy na śmigłowcach bojowych w programie Kruk. Bell proponuje nam w tym programie śmigłowiec AH-1Z Viper, który - jak deklarujecie - ma najlepiej ze wszystkich oferowanych wpisywać się w potrzeby bojowe naszej armii oraz warunki geograficzne kraju. Proszę uargumentować.

- Model AH-1Z Viper jest najbardziej właściwym modelem dla polskich sił zbrojnych. Po pierwsze z uwagi na zdolności bojowe i możliwości zwalczania celów powietrznych oraz naziemnych, a po drugie - z uwagi na czynnik ekonomiczny, to jest koszt zakupu czy też koszt całkowity cyklu życia.

To jedyny śmigłowiec produkcji amerykańskiej z tak dużymi zdolnościami walki powietrze-powietrze, szczególnie, gdy przenosi najnowszej generacji pociski AIM-9 Sidewinder, a także z uwzględnieniem zaawansowanego systemu obserwacji i celowania [Target Sight System - przyp. redakcji].

Korpus Piechoty Stanów Zjednoczonych, którego żołnierze stacjonują na całym świecie, wykorzystuje ten właśnie model śmigłowca szturmowego. Maszyna bardzo dobrze sprawdziła się podczas działań w wielu misjach i w bardzo trudnych warunkach atmosferycznych.


Powtórzę to, co mówiliśmy m.in. na ostatnich targach MSPO: Viper byłby najlepszym dla Polski wyborem, jeśli chodzi o środowisko operacyjne, w jakim może przyjść działać polskim siłom zbrojnym.

Jest odporny na wilgoć, złe warunki klimatyczne, niskie temperatury. Do tego AH-1Z ma większy zasięg działania niż maszyny konkurencji, a także - co ważne - nie potrzebuje dodatkowej infrastruktury wsparcia startu czy lądowania, co zapewnia uczestnikom misji dużą samodzielność. Koszty napraw i utrzymania też są mniejsze niż u konkurencji.

Oferta pod kątem Kruka to jedno. Druga kwestia - chyba powiązana z pierwszą - to deklaracja składana od pewnego czasu, o której także pan napomknął na początku, czyli możliwość udziału Polski we wspomnianym FVL. Czy to realna propozycja?

- Bardzo bym zachęcał polski rząd oraz siły zbrojne, by przystąpiły do współpracy z amerykańskim wojskiem właśnie w programach FVL. Początkiem drogi jest oficjalny list do rządu Stanów Zjednoczonych - letter of interest - z zapytaniem o możliwość uczestniczenia w tym programie.

W niedalekiej przyszłości taki śmigłowiec, jak V-280 będzie wykorzystywany na całym świecie będzie wykorzystywany w bardzo dużej liczbie sztuk.

Zbudowanie właściwych relacji przemysłowych już na początkowym etapie jego powstawania i projektowania łańcucha dostaw pomiędzy naszym i - mam nadzieję - polskim przemysłem na pewno zaowocowałoby wieloma korzyściami w przyszłości.

A dokładnie, jakie korzyści dla polskiego przemysłu płynęłyby z tej współpracy?

- Odpowiem w ten sposób: Bell na tę chwilę jest otwarty na różne warianty współpracy, także w kwestii budowania, serwisowania i modernizacji śmigłowców w Polsce. Staramy się pokazać, że współpraca polskiego przemysłu z Bellem, w tym w ramach Future Vertical Lift, na pewno wyjdzie na korzyść obu stronom.

Polski wkład w projekty śmigłowców przyszłości Bella jest dla nas ważny, ale i proszę patrzeć na to też z drugiej strony - polski przemysł we współpracy z nami może dokonać skoku technologicznego w sektorze zbrojeniowym i lotniczym.

Zachętą przystąpienia do programu mają być korzyści - podobne do tych, które mają europejskie państwa NATO, biorące udział w programie myśliwca nowej generacji F-35. Myśmy do niego nie przystąpili, dlatego kupujemy te samoloty drożej. Da się te programy - FVL i F-35 - tak prosto porównać?

- To dobre pytanie... Program FVL i to, jak wpisuje się on w potrzeby armii USA, nie może być porównywany wprost, jeden do jednego z programem F-35, ponieważ to dwa zupełnie różne programy w sensie technologicznym.

Natomiast w kontekście kooperacji przemysłowej, korzyści gospodarczych: wszystko jest kwestią negocjacji i ustaleń międzyrządowych.

Możemy powiedzieć, że w przypadku armii Stanów Zjednoczonych uczestniczymy w programie, który ma wyłonić wielozadaniowy śmigłowiec szturmowy dalekiego zasięgu przyszłości, ale też i śmigłowiec bojowo-rozpoznawczy. Dlatego Bell stara się spełnić wszystkie wymogi, które stawia przed nim armia amerykańska i które są w trakcie opracowywania.

Pański przyjazd wiąże się pewnie ze spotkaniami z potencjalnymi partnerami w ramach omawianej tu współpracy.

- Złożyliśmy list intencyjny w sprawie współpracy z Polską Grupą Zbrojeniową. Z naszego punktu widzenia zarówno PGZ, jak i WZL-1 mają zaawansowane zdolności, by uczestniczyć w budowie śmigłowców szturmowych dla Polski.

Dla Bella ważna jest innowacyjność, dlatego spoglądamy w kierunku tych firm, które spełniają kryteria w tej mierze. I w Polsce takie przedsiębiorstwa znajdujemy. Co więcej, widzimy niebywałą gotowość i potencjał kompetencji.

Służyłem w wojskach specjalnych USA. Pierwszą główną zasadę, jaką mieliśmy - i kultywujemy ją także w Bellu - to przekonanie, że człowiek jest ważniejszy niż sprzęt. Po spotkaniach choćby z pracownikami WZL muszę powiedzieć, że to fantastyczni ludzie.


Nie zapominajmy jednak, że plany na przyszłość to jedna kwestia, a warto też z drugiej strony przypomnieć, że Bell już teraz współdziała z wyspecjalizowanymi firmami z Polski. Mamy wspaniały przykład współpracy z innowacyjną polską spółką Seco Warwick przy stworzonym niedawno przez Bella Centrum Technologii Produkcyjnych (Manufacturing Technology Center) - centrum to pozwoli na jeszcze efektywniejszy proces wdrażania nowych technologii w projektach Bella dla programu FVL.

Bell utworzył też w Polsce, w Konstancinie, autoryzowane centrum obsługi - pierwszy tego rodzaju obiekt w Europie, gdzie na początek serwisowane są śmigłowce Bell 505 i Bell 407.

Na pewno jesteśmy wystarczająco przygotowani pod względem technologicznym i organizacyjnym do współpracy przy budowie tak zaawansowanych śmigłowców nowej generacji?

- To, co widziałem w Polsce, pozwala stwierdzić - i jestem o tym przekonany - że polski przemysł lotniczy jest gotowy do współpracy z Bellem, ale też z innymi firmami z przemysłu amerykańskiego. Powinniśmy ściślej współpracować już teraz, by zbudować coś wspólnie, ale też rozwijać pola kooperacji na przyszłość.

Co zatem jest priorytetem na dziś i na jutro?

- Przede wszystkim Bell zamierza zacieśnić współpracę z kluczowymi partnerami, tak by - jak już wskazałem wcześniej - móc budować, serwisować i modernizować śmigłowce dla Polski w Polsce. To kluczowe z naszej perspektywy, ale też istotne dla polskiej strony.

Dziś jesteśmy gotowi współdziałać choćby w programach Kruk czy Kondor. FVL to z kolei pole do działania w nieodległej przyszłości. W obu przypadkach korzyścią jest bezpieczeństwo Polski i regionu, ale i Stanów Zjednoczonych.

Równie ważne będą efekty współpracy przemysłowej między Bellem a polskimi firmami, dające konkretny impuls rozwojowy dla lokalnego sektora obronnego i lotniczego. Podsumowując: wszystko jest możliwe.