Czechy: Ekspert: kwestia konfliktu interesu premiera może doprowadzić do sporu z UE

Analityczka Stowarzyszenia Spraw Międzynarodowych Aneta Zachova jest zdania, że kwestia konfliktu interesu premiera Andreja Babisza może doprowadzić do sporu o nadrzędność prawa unijnego nad krajowym. Sprawą zajmują się instytucje unijne, ale nie sądy.

Zanim Babisz wszedł do polityki kierował jedną z największych firm przemysłu rolniczego i chemicznego w Czechach "Agrofert". Jeszcze zanim został premierem, w 2017 r. przekazał swój majątek do dwóch funduszy powierniczych. Zrobił to w zgodzie z wymogami uchwalonej przez czeski parlament nowelizacji ustawy o konflikcie interesów, którą zaczęto nazywać "Lex Babisz". Gdy UE zaostrzyła przepisy w sprawie konfliktu interesów, instytucje w Brukseli uznały, że Babisz nadal jest w takim konflikcie, ponieważ kontroluje fundusze, którym powierzył Agrofert.

Zachova, która jednocześnie kieruje portalem "Euroaktiv.cz", powiedziała PAP, że jeszcze nie słyszała, żeby premier lub inni politycy podważali nadrzędność prawa unijnego nad czeskim, ale jest przekonana, że taki argument może pojawić się w kwestii konfliktu interesów premiera.

"Jak na razie Czechy chcą pokazać, że wszystko jest w porządku i czeskie prawo jest w zgodzie z unijnym. Dzięki temu można pokazać, że skoro coś jest zgodne z czeskim prawem, to nie można mówić o konflikcie interesów w myśl prawa unijnego" - powiedziała PAP Zachova i dodała, że takie starania widoczne są po stronie czeskich instytucji.

"Myślę, że gdyby Komisja Europejska, lub OLAF (Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych) zajęły twardsze stanowisko wobec Babisza, to nie zdziwiłabym się, gdyby Andrej Babisz zaczął wszystko podważać" - stwierdziła. Podkreśliła, że Babisz stale wzmacnia swoją retorykę pod adresem Brukseli, więc i zaostrzenie konfliktu jest możliwe.

Zachova przypomniała także, że czeski Sąd Konstytucyjny (US) wypowiadał się w przeszłości na temat prawa unijnego i suwerenności kraju. Dotyczyło to zapytań prezydenta i senatorów w związku z treścią Traktatu Lizbońskiego. W 2009 r US uznał, że nie zagraża on suwerenności Republiki Czeskiej. W innym orzeczeniu podkreślił, że "w przypadku ewidentnego konfliktu między Konstytucją a prawem europejskim, którego nie można rozwiązać za pomocą żadnej rozsądnej interpretacji, pierwszeństwo musi mieć porządek konstytucyjny Republiki Czeskiej". Na wokandzie US nie znalazły się zapytania dotyczące podobnych spraw.

Z Pragi Piotr Górecki