Skomentuj (2) 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
Wszystko wskazuje, że Chiny przegrały z Rosją bitwę o zdrowie mieszkańców Azji Centralnej, co nie pozostanie bez wpływu na umocnienie rosyjskiej pozycji w regionie.
- Pekin w szczepionkowym starciu z Moskwą liczył zapewne na wykreowanie wizerunku państwa dbającego nie tylko o portfele mieszkańców państw powiązanych w ramach Inicjatywy Pasa i Szlaku (BRI), ale również o ich zdrowie.
- Niestety, podobnie jak w przypadku szeroko rozumianego bezpieczeństwa (militarnego), tak i w tej mierze Kremlowi udało się utrzymać prymat w regionie.
- Wydaje się, że Pekinowi będzie dość trudno konkurować z Moskwą na polu postrzegania w Azji Centralnej Chin jako państwa „przyjaznego społeczeństwu” - i to pomimo historycznie uwarunkowanych negatywnych skojarzeń władzy okupacyjnej z Kremlem.
Pandemia coraz mocniej dotyka gospodarek wszystkich państw i tym samym zaostrza walkę o pozyskanie szczepionek od nielicznej wciąż grupy producentów. Aktualnie Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) dopuściła warunkowo do użytku cztery szczepionki: dwie amerykańskie produkowane przez Modernę i Pfizera, brytyjską AstraZeneki i niemiecką Janssena. W ciągu 3-4 tygodni zapowiadane jest zatwierdzenie do użytku dwóch produktów chińskich - Sinopharmy i Sinovaca.
Czytaj także: Szczepionkowa dyplomacja. W grze nie tylko Chiny
W walce o globalny rynek coraz śmielej natomiast poczyna sobie rosyjski Sputnik V opracowany przez Centrum Epidemiologii i Mikrobiologii im. Nikołaja Gameleia, który - choć nie został zatwierdzony przez żadną międzynarodową agencję kontroli leków - jest oferowany w Azji, Europie, Afryce i Ameryce Południowej.
Należy dodać, że Rosjanie niespecjalnie starali się o uzyskanie zatwierdzenia do użytkowania przez WHO, gdyż nie dostarczyli pełnej, wymaganej dokumentacji; złożyli za to dokumenty do weryfikacji przez Europejską Agencję Leków.
Azja Centralna polem bitwy
Szczególnie ważnym rynkiem zbytu dla rosyjskiej szczepionki jest Azja Centralna, która - z punktu widzenia Kremla - stanowi "zwyczajowo" wyłączną domenę rosyjskich wpływów. Choć rzeczywistość polityczna i gospodarcza ostatniego 30-lecia zweryfikowała tę wizję w sposób wyraźnie niekorzystny dla Rosji...Głównym przeciwnikiem Moskwy pozostaje tu oczywiście Pekin, który - pod względem wpływów gospodarczych w regionie - coraz mocniej dystansuje euroazjatyckiego sąsiada.
Do tej pory Kremlowi udało się utrzymać dominację w dwóch dziedzinach gospodarczych: surowcach energetycznych i broni. Obecnie pojawiła się nowe narzędzie kształtowania wpływów, czyli szczepionka na koronawirusa - i w tym kontekście Rosja zamierza w pełni wykorzystać zdecydowaną przewagę popytu nad podażą, kontraktując jak najwięcej zleceń i nie oglądając się przy tym na swoje rzeczywiste zdolności produkcyjne.
Rosyjskie działania skupiły się na dwóch głównych rynkach regionalnych: uzbeckim i kazaskim. Już we wrześniu ubiegłego roku Uzbekistan zakontraktował 35 mln dawek Sputnika V, z oczekiwaną dostawą do końca stycznia 2021 r., co oczywiście było terminem nierealnym. Z kolei Kazachstan zdecydował się na wstępne zamówienie tylko 2 mln dawek, z opcją nabycia dalszych 5 mln.
Obecnie pojawiła się nowe narzędzie kształtowania wpływów w Azji Centralnej, czyli szczepionka na koronawirusa - i w tym kontekście Rosja zamierza w pełni wykorzystać zdecydowaną przewagę popytu nad podażą. fot. Sputnik Vaccine/mat. pras. Naturalnie Pekin nie zamierza biernie przyglądać się rosyjskiej ekspansji i podjął zdecydowane działania, by pojawić się na rynku regionalnym równolegle z Rosjanami. Chińczycy swe działania ukierunkowali na Uzbekistan, który udało się namówić na aktywne uczestnictwo w procesie testowania szczepionki.
Uzbeckie władze wybrały produkt Anhui Zhifei Longcom Biopharmaceutical, co wydaje się nieco zaskakujące, zważywszy na znacznie bardziej zaawansowane prace Sinopharmu i Sinovaca. Pewien wpływ na tę decyzję miała współpraca Taszkentu z Anhui Zhifei, który był głównym dostawcą szczepionek przeciwko SARS i MERS.
1:0 dla Rosji
Może się więc wydawać, że sytuacja na centralnoazjatyckim rynku szczepionki na Covid jest klarowna - ze wskazaniem na zdecydowana przewagę rosyjską. Rosjanie osiągnęli tu też ogromny, wizerunkowy sukces: według Central Asia Barometer ponad 50 proc. respondentów wskazało Rosję jako państwo, które najlepiej pomoże w walce z pandemią. Badaniami objęto Kazachstan (51,6 proc. badanych wskazało Rosję, 19,1 proc. Chiny), Kirgistan (odpowiednio 75,5 proc. i 7,5 proc i Uzbekistan (odpowiednio 57,8 proc. i 13,6 proc.).Można podejrzewać, że wspomniane wyniki są po części efektem porażki chińskiej „dyplomacji maseczkowej” z początku pandemii, gdy okazało się, że znaczna część dostarczonych republikom maseczek jest marnej jakości. Ponadto trzeba też wziąć pod uwagę wciąż silne przywiązanie tamtejszych społeczeństw do rosyjskich produktów, które były jedynymi powszechnie dostępnymi w dobie Związku Radzieckiego.
Porażki Pekinu
Chyba największym rozczarowaniem dla Pekinu jest fakt, że żadnej chińskiej szczepionce nie udało się wejść na rynek kazaski i to pomimo, że nie jest on nasycony kontraktami na dostawy rosyjskiego produktu, a szczepionka, na którą pracuje Instytut Badawczy nad Problemami Bezpieczeństwa Biologicznego w Ałmaty na razie jest w 3. fazie testów (faza końcowa przed dopuszczeniem do użycia).W odróżnieniu od Uzbekistanu Kazachstan zabezpieczył się na wypadek niezdolności rosyjskiego partnera do dostarczenia oczekiwanej liczby dawek i rozpoczął przygotowania do produkcji Sputnika na licencji, dopóki rodzima szczepionka QazCovid nie dostanie zielonego światła na masowe użycie.
Czytaj także: Szczepionka z Kazachstanu? Covidowa rywalizacja w Azji Centralnej
Dodatkowo Nur-Sułtan posunął się do głębszej dywersyfikacji dostaw, kontraktując produkt Pfizer-Biontech na drugą połowę 2021 roku. Choć oficjalnie władze kazaskie potwierdzają prowadzenie rozmów w sprawie potencjalnych dostaw z Sinopharmem i Sinovakiem, jeszcze nie przełożyło się to nawet na próbną dostawę którejś z chińskich szczepionek.
Również niezbyt optymistycznie wygląda sytuacja chińskich producentów szczepionek w Uzbekistanie. Taszkent najwyraźniej nie zraził się niedotrzymaniem dostaw przez stronę rosyjską, co zapewne ma związek z propozycją Kremla uruchomienia lokalnej produkcji Sputnika (jak w Kazachstanie). Niemniej, ta republika jako jedyna pozostaje chińskim przyczółkiem w koronowirusowej wojnie, gdyż Taszkent potwierdził gotowość do uruchomienia produkcji szczepionki Anhui Zhifei (ale nie należy się tego spodziewać to wcześniej niż w drugiej połowie roku).
Największym rozczarowaniem dla Pekinu jest fakt, że żadnej chińskiej szczepionce nie udało się wejść na rynek kazaski Fot. Shutterstock Produkty chińskie mają też małe szanse na wejście na rynki Kirgistanu i Tadżykistanu, które tradycyjnie są silnie powiązane i uzależnione od Kremla. Zresztą podjęta w lutym decyzja władz Kirgistanu o zakontraktowaniu Sputnika V jako podstawowej szczepionki i uzupełnienie dostaw produkowaną w Indiach licencyjną szczepionką AstraZeneki (500 tys. dawek) praktycznie nie pozostawia Pekinowi pola manewru.
Jeszcze w styczniu 2021 r. - jako pierwsze państwo w Azji Centralnej - rosyjską szczepionkę dopuścił Turkmenistan, jedyny kraj wolny od koronawirusa (według władz w Aszchabadzie).
Izolacja tej republiki od zewnętrznych wpływów jest zbliżona do obserwowanej w Korei Północnej, a decyzje prezydenta są Gurbanguły Berdymuchamedowa - nagłe i nieprzewidywalne. Z punktu widzenia chińskich interesów geopolitycznych, Turkmenistan ma marginalne znaczenie, więc nie należy oczekiwać tam nagłej aktywizacji dyplomacji Pekinu na polu szczepionkowym.
Więcej komentarzy o Azji na stronie Instytutu Boyma
DODAJ NOWY KOMENTARZ
