#TydzieńwAzji: Uzbekistan - szansą dla przedsiębiorstw zagranicznych

Uzbekistan, najludniejszy przeszło 33-milionowy kraj Azji Centralnej, zaczął zmieniać swoje oblicze. Po śmierci prezydenta Islama Karimowa we wrześniu 2016 r. w grudniu tego samego roku władzę prezydencką przejął były premier Szawkat Mirzijojew, który otwierając kraj na świat, dąży do jego unowocześnienia. Są już tam polskie firmy, ale może być o wiele więcej.

Pozycja Uzbekistanu w rankingu wolności gospodarczej stopniowo ulega poprawie.
Na początku roku w Uzbekistanie było zarejestrowanych 7560 spółek z udziałem kapitału zagranicznego, w tym 25 przedsiębiorstw z udziałem kapitału znad Wisły.
Uzbeckie media informowały o planach polskiej firmy Milex, specjalizującej się w produkcji urządzeń do nawadniania kroplowego, dot. budowy zakładu w Uzbekistanie.

Pierwsze ćwierćwiecze od uzyskania niepodległości upłynęło pod rządami prezydenta Islama Karimowa, które zasadniczo nie sprzyjały rozwojowi relacji gospodarczych tego kraju z zagranicą i nie przyniosły poważnych reform. Polscy przedsiębiorcy próbujący swoich sił na rynku Uzbeckim napotykali wówczas poważne trudności w związku z powszechną korupcją, niezadowalającym stanem tamtejszego systemu bankowego, czy ograniczeniami w wymianie walut. Pod koniec okresu rządów Karimowa relacje gospodarcze Polski z Uzbekistanem sprowadzały się głównie do wymiany handlowej, a polscy przedsiębiorcy nie byli zaangażowani w poważne projekty inwestycyjne w tym kraju. Przy czym w swoich problemach nie byli odosobnieni.

Zmiana kierunku

Jak zauważa CIA The World Factbook, w przeszłości władze Uzbekistanu oskarżały firmy amerykańskie i inne przedsiębiorstwa zagraniczne działające w tym kraju o łamanie tamtejszego prawa, posuwały się również do zamrażania i przejmowania ich aktywów.

Po śmierci Karimowa we wrześniu 2016 r., w grudniu tego samego roku władzę prezydencką przejął były premier Szawkat Mirzijojew. Analiza corocznych wyników Uzbekistanu w rankingu wolności gospodarczej (Index of Economic Freedom) pokazuje, że stopniowo ulegają one poprawie. W raporcie z 2019 r. kraj uzyskał wynik 53,3, podczas gdy z 2016 r. - 46,0. Mimo wszystko polityczne zaniedbania pierwszego 25-lecia powodują, że poziom wolności gospodarczej Uzbekistanu w rankingu z 2019 r. plasował go dopiero na 140 miejscu na świecie. (Dla porównania Polska zajęła w tym roku 46. lokatę).

Jak zauważają eksperci Heritage Foundation ranking prowadzący badanie, nowy prezydent podjął kroki mające na celu ocieplenie relacji z krajami sąsiednimi i przyciągnięcie inwestycji zagranicznych. Poziom administracji publicznej uległ poprawie, podobnie jak stabilność makroekonomiczna. Postępują reformy takich sektorów jak rolnictwo, finanse i bankowość. We wrześniu 2017 r. kurs walutowy został zliberalizowany, co doprowadziło do gwałtownej deprecjacji miejscowej waluty o 50 proc., lecz od tej pory kurs jej pozostaje w miarę stabilny.

Uzbecka waluta som (sum) Fot. Shutterstock.com

Eksperci i politycy zagraniczni widzą zmiany na lepsze, jednak sceptycy podkreślają, że niektóre reformy nie są w pełni przeprowadzane i nie da się jednoznacznie przewidzieć, w jakim kierunku potoczą się losy gospodarcze kraju. Należy też zauważyć, że zwalczenie takich zjawisk jak np. korupcja jest niezwykle trudne i czasochłonne, a w ostatnich latach odczuwalna przez mieszkańców korupcja jest w zasadzie na podobnym poziomie. W opracowanym przez Transparency International wskaźniku postrzegania poziomu korupcji (Corruption Perceptions Index) za rok 2018 kraj zajął niechlubną 158. pozycję na 180 miejsc, a w 2015 r. - 153 miejsce. Dla porównania, Polska w 2018 uplasowała się na 36 miejscu.

Jednak przeprowadzane od kilku lat reformy w Uzbekistanie sprawiają, że jest on coraz baczniej obserwowany przez firmy zagraniczne, które upatrują w nich szansy na swoją ekspansję. Sukces odniosą ci, którzy jako pierwsi znajdą nisze na rynku i wykorzystają rysujące się nowe możliwości rozwoju.

Czytaj także: Otwarcie pierwszego parku IT w Uzbekistanie

Wedle majowego raportu firmy doradczej Boston Consulting Group pod tytułem Uzbekistan Window of opportunity wielkość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w tym kraju jest jeszcze znacznie niższa niż w porównywalnych gospodarkach. Według stanu na 1 stycznia 2019 r. w Uzbekistanie było zarejestrowanych 7560 spółek z udziałem kapitału zagranicznego, w tym według polskiej Krajowej Izby Gospodarczej - 25 przedsiębiorstw z udziałem kapitału znad Wisły.

Branże dla polskich firm

Potencjalna współpraca polskich firm z Uzbekistanem jest możliwa w kilku sferach. Po pierwsze można je zauważyć w branżach, na których rozwój stawiają władze uzbeckie, jak edukacja czy sektor IT. Po drugie tam, gdzie obecny poziom odbiega od występującego w krajach wysokorozwiniętych, jak na przykład w usługach medycznych. Po trzecie w obszarach związanych z problemami środowiskowymi jak np. kwestią konieczności oszczędności wody.

Szans polskich firm można upatrywać wreszcie w ich doświadczeniach czasu transformacji, w tym w prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych odznaczających się potencjałem rozwoju. Wedle portalu export.gov zasilanego wiedzą pracowników amerykańskich ambasad wg stanu na lipiec 2019 r. perspektywicznymi obszarami współpracy dla firm amerykańskich są: ropa i gaz, przetwórstwo i pakowanie żywności, budownictwo, ICT, turystyka.

Polskie firmy mogą liczyć na pomoc Zagranicznego Biura Handlowego Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu (PAIH). W 2018 r. zarejestrowano Polsko-Uzbecką Izbę Przemysłowo-Handlową (we Wrocławiu), której zadaniem jest pomagać przedsiębiorcom obu państw w nawiązywaniu kontaktów.

Polskie firmy i instytucje są widoczne w Uzbekistanie. Dla przykładu, na początku br. media uzbeckie informowały o planach polskiej firmy Milex, specjalizującej się w produkcji urządzeń do nawadniania kroplowego, dot. budowy zakładu w Uzbekistanie.

Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej (NAWA) pod koniec kwietnia br. zorganizowała misję edukacyjną do Uzbekistanu W maju br. media uzbeckie np. portal nuz.uz donosiły o prowadzonych przez polską firmę Irimed rozmowach z lokalnymi władzami w Taszkencie dot. kwestii otwarcia kliniki kardiologicznej. Są inne perspektywiczne sektory. Budownictwo charakteryzuje się stałym tempem wzrostu wynoszącym 10 proc. rocznie. Dążenia rządu nakierowane na rozwój komunikacji informacyjnej stwarzają popyt na rozwiązania informatyczne w sektorach publicznym i prywatnym. Władze Uzbekistanu postrzegają turystykę jako jeden z priorytetowych obszarów. Prowadzą polityki sprzyjające napływowi turystów zagranicznych, między innymi liberalizację wizową, która ma przyciągnąć do kraju obywateli z krajów innych niż b. ZSRR. Wg danych Komitetu ds. Rozwoju Turystyki Uzbekistanu w pierwszej połowie 2019 r. kraj odwiedziło 3 mln. turystów. W całym 2018 r. - ponad 5,3 mln, przy czym należy stwierdzić, że prawie 94 proc. z nich przybyło do Uzbekistanu z krajów Wspólnoty Niepodległych Państw.

Rosnąca liczba turystów odwiedzających kraj jest akceleratorem budowy hoteli o podwyższonym standardzie i infrastruktury towarzyszącej (np. toalet publicznych, punktów informacji turystycznej i innych). Napływ zwiedzających atrakcyjne turystycznie miasta takie jak Samarkanda, Buchara i Chiwa wywoła konieczność rozwoju infrastruktury łączącej je ze stolicą kraju - Taszkentem.

Współczesny Uzbekistan wydaje się być ciekawym miejscem dla ekspansji przedsiębiorstw zagranicznych, w tym polskich, o różnych profilach usługowych i produkcyjnych. Z uwagi na fakt, iż uwarunkowania działalności na rynku tego kraju odbiegają od tych występujących w Polsce, a kraj jest na ścieżce reform, których rezultat jeszcze jest trudny do przewidzenia, warto by w swoich planach uwzględnić współpracę z lokalnymi partnerami, którzy znają lokalną specyfikę i w przypadku ew. pojawiających zagrożeń będą w stanie efektywnie im przeciwdziałać.

Czytaj także pozostałe newsy z serii #TydzieńwAzji 28:

Amerykańska finansowa "kara śmierci" dla trzech chińskich banków?
Rośnie przewidywana długość życia japońskich kobiet i mężczyzn
Zakaz transferu danych poza kraj. Jest taki pomysł, ale czy przejdzie?